Zes vernieuwde, lange goederensporen van 750 meter voor een van de drukste spoorbundels in North Sea Port
Deze 750-meter-lange sporen beantwoorden aan de vraag van Europa om in te zetten op meer goederentransport per spoor en betekenen een operationele verbetering voor het spoorvervoer. Op deze lange sporen kan je lange(re) goederentreinen laten aankomen. Dit drukt de transportkosten, duurzaam transport is bovendien goed voor het milieu en de extra capaciteit zorgt voor meer flexibiliteit. Deze langere sporen komen dus zowel de spoorondernemingen als de klanten in de haven ten goede. Een vlottere toegang tot de terminals maakt het spoorvervoer in alle richtingen van Europa aantrekkelijker. Bovendien past dit in de modal shift strategie om meer goederen te vervoeren via het spoor in plaats van over de weg.
Matthias Diependaele, Vlaams minister-president: “De uitbreiding van de Bundel Mercator is een belangrijke hefboom voor een efficiëntere en duurzamere goederenstroom in Gent, in North Sea Port. Vlaanderen zet volop in op multimodale ontsluiting: dat doen we onder meer via de waterweg, maar ook onze spoorwegen bieden opportuniteiten”, zegt Vlaams minister-president Matthias Diependaele.
Spoorbundel Mercator van belang voor transport en bedrijven
De spoorbundel Mercator ligt tussen de ringweg R4 Oost (John F. Kennedylaan) en het zeekanaal Gent-Terneuzen, nabij het gelijknamige Mercatordok. De bundel is van groot belang voor North Sea Port en verschillende grote bedrijven in de omgeving, zoals Volvo Cars, Volvo Trucks, DFDS, Stukwerkers en ArcelorMittal. Hier komen goederentreinen aan, ze worden er samengesteld en ze vertrekken weer. Aan boord bevinden zich staalproducten, afgewerkte auto’s, onderdelen voor auto’s en vrachtwagens.
Annick De Ridder, Vlaams minister van Mobiliteit en Havens: “De sporenbundel Mercator toont hoe spoor en haven elkaar versterken. Dankzij langere treinen wint de haven aan capaciteit en efficiëntie, wat bedrijven overtuigt om voor spoor te kiezen. Zo worden onze havens duurzamer en competitiever in Europa.”
De bundel is – na die van Gent-Zeehaven – de tweede grootste spoorbundel in Gent. Deze spoorinfrastructuur dateert van het jaar 1996 en telde aanvankelijk 9 sporen tussen 475 meter en 620 meter lang, maar botste op zijn limieten. In 2022 waren er maar liefst bijna 4.000 in- en uitgaande treinbewegingen. Een capaciteitsuitbreiding was noodzakelijk.
Aan de ene kant van de bundel (Gent) hertekende Infrabel de spoorconfiguratie (sporen en wissels). En er kwam extra capaciteit bij door vier sporen te verleggen, acht nieuwe wissels te plaatsen en meer dan 200 meter extra spoor te realiseren. Aan de andere kant van de bundel (Zelzate) verplaatste het havenbedrijf het landhoofd van de Skaldenbrug om er nieuwe sporen aan te leggen. In totaal werden aan deze kant van de bundel door Infrabel 12 wissels vernieuwd en kwam er 3 km spoor bij.
Na alle werkzaamheden zijn er in de Bundel Mercator 6 sporen (van de 9) die 750 meter en langer zijn. De 3 overige sporen hebben een lengte van 545, 580 en 623 meter. Tegen 2029 zal de spoorbundel worden uitgerust met seinen en automatische wissels.
Deze investering bedraagt 12,5 miljoen euro. De Belgische, federale regering draagt 4 miljoen euro bij, Europa 8,5 miljoen euro (Recovery and Resilience Facility).
Modal Shift: naar 15% spoorvervoer
De vernieuwde spoorbundel Mercator past in de modal Shift strategie om zoveel mogelijk goederentransport over te hevelen van de (snel)wegen naar het spoor. Eén goederentrein haalt gemiddeld 50 vrachtwagens van de baan. Naast infrastructuur is het operationeel verbeteren van het spoorvervoer een belangrijk element in de spoorvisie van North Sea Port en Infrabel. Bijvoorbeeld digitalisatie, een aangepast parkeerbeleid van de goederentreinen,….
Cas König, CEO North Sea Port: “Deze uitbreiding van het spoor sluit aan bij onze ambitie om het aandeel van het vervoer van goederen over het spoor van 10 naar 15% te tillen. Zo kunnen we mee bijdragen aan de ambitie van de federale regering om het goederenspoorvervoer tegen 2030 te verdubbelen.”
Toekomstige investering: verbinding naar Nederland
Vanuit de Bundel Zandeken aan het Kluizendok zal er in de toekomst – als onderdeel van het Rail Ghent Terneuzen project – een rechtstreekse verbinding met Nederland worden aangelegd. Dit moet het mogelijk maken om ladingen van Nederlandse bedrijven te combineren met ladingen van bedrijven aan het Kluizendok. Dat maakt het spoorvervoer in en rond het havengebied toegankelijker voor bedrijven met kleinere volumes.
Eerdere investeringen (in 750 meter lange sporen)
Op andere plaatsen in de haven investeerde Infrabel de voorbije jaren al 17 miljoen in on der meer 750 meter lange sporen voor het goederenvervoer. Zo heeft het rangeerstation Gent-Zeehaven – de logistieke draaischijf in de haven en de grootste sporenbundel – nu 2 lange sporen en hier werd eveneens de spoorinfrastructuur vernieuwd. De Bundel Zandeken an het Kluizendok) beschikt sinds midden 2024 over 4 extra lange sporen, dus 8 in totaal. Verder investeert Infrabel in de vernieuwing van industriële spoorlijnen rond en in de haven, zoals in 2022 in het nabij gelegen Wondelgem en Evergem waar ook spooraansluitingen voor bedrijven werden vernieuwd. Eind 2024 werd het Ringspoor rond het Kluizendok in dienst genomen. Hierdoor ontstond een bijkomende verbinding tussen de noordzijde van Bundel Zandeken en de terminals aan het Kluizendok.
Benoît Gilson, CEO Infrabel: “Met dank aan de federale regering en Europa hebben we de vernieuwde spoorbundel Mercator met 6 lange sporen kunnen realiseren. Deze spoorinfrastructuur is essentieel en zorgt voor meer capaciteit en zuurstof in de haven, die een motor is van onze economie. Deze klantgerichte investering komt de modal shift ten goede en is ook positief voor de mobiliteit en het milieu.”
